Wycieczki edukacyjne w ramach projektu „Podróże po wspólnej przeszłości”

W październiku uczniowie starszych klas z Gimnazjum im. św. Urszuli Ledóchowskiej w Czarnym Borze rozpoczęli cykl wycieczek edukacyjnych „Podróże po wspólnej przeszłości”. Pierwsza z nich prowadziła do Kiejdan i Szetejń. W Kiejdanach – mieście o bogatej historii i wyjątkowym, wielokulturowym charakterze – odkrywaliśmy polskie, litewskie, szkockie i żydowskie ślady obecne w dziejach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Następnie udaliśmy się do Szetejń, rodzinnej miejscowości Czesława Miłosza. W tamtejszym muzeum poznawaliśmy życie i twórczość noblisty, a także miejsca, które kształtowały jego wyobraźnię w dzieciństwie. Była to wartościowa lekcja historii i literatury, okazja do odkrywania polskości i wspólnego dziedzictwa na Litwie. 

Pełną refleksji okazała się również podróż do Wilna – miasta, w którym na każdym kroku wyczuwa się pulsującą przeszłość. Pierwszym przystankiem był Cmentarz na Rossie. W ciszy i zadumie oddaliśmy hołd wybitnym postaciom Polski i Litwy. Przy grobie, w którym spoczywa serce Józefa Piłsudskiego oraz prochy jego matki, zapaliliśmy znicze – znak pamięci i wdzięczności. Zatrzymaliśmy się także przy grobach M. K. Čiurlionisa i J. Basanavičiusa – twórców niezwykle zasłużonych dla litewskiej kultury. 

Kolejne etapy wycieczki ukazywały piękno duchowego i intelektualnego dziedzictwa Wilna. W Ostrej Bramie przed cudownym wizerunkiem Matki Bożej zatrzymaliśmy się na chwilę modlitewnego skupienia. W dawnym klasztorze bazylianów poznaliśmy historię Celi Konrada oraz losy Filomatów i Filaretów – młodych idealistów, których marzenia o wolności i odrodzeniu narodowym silnie zapisały się na kartach historii. 

Odwiedziliśmy Uniwersytet Wileński – jedną z najstarszych uczelni tej części Europy. Wśród zabytkowych murów, na Dziedzińcu Wielkim oraz w kościele św. Janów, mogliśmy poczuć się częścią wielowiekowej tradycji nauki i kultury. Zwiedziliśmy także kościół greckokatolicki, a następnie zeszliśmy do podziemi wileńskiej katedry, gdzie spoczywają władcy i twórcy litewskiej państwowości. Spacer po ulicy Literackiej oraz wizyta przy pomniku Adama Mickiewicza obok kościoła św. Anny dopełniły tę wileńską opowieść. 

Kolejna podróż wiodła śladami wspólnej polsko-litewskiej historii. W Zułowie, miejscu narodzin Józefa Piłsudskiego, obejrzeliśmy pomnik upamiętniający Marszałka oraz pamiątkowy dąb posadzony na jego cześć. W Powiewiórce zatrzymaliśmy się w kościele, gdzie ochrzczono małego Józefa. Z zainteresowaniem słuchaliśmy historii tej świątyni, stojąc przy chrzcielnicy, przy której przyszły Marszałek otrzymał swój pierwszy sakrament. 

W Dubinkach – malowniczo położonych nad jeziorem Oświe – zwiedziliśmy muzeum etnograficzne, poznając tradycje dawnych mieszkańców Wileńszczyzny. Ruiny zamku Radziwiłłów przywołały pamięć o potędze jednego z najważniejszych rodów Rzeczypospolitej. W Moliatach odwiedziliśmy niezwykłe Muzeum Etnokosmologii – miejsce, gdzie przeszłość spotyka się z przyszłością. Wśród dawnych narzędzi i futurystycznych eksponatów mogliśmy obserwować, jak człowiek od zawsze poszukuje swojego miejsca między ziemią a gwiazdami. 

Następnie dotarliśmy do Pikieliszek – dworku, w którym Piłsudski spędzał letnie miesiące. W jego wnętrzach czekała na nas wystawa poświęcona życiu i działalności marszałka, wprowadzająca w atmosferę tamtych czasów. 

Ostatnim punktem tej wyprawy był Czarny Bór. Zwiedziliśmy dom „Opatrzność”, w którym ukrywał się bł. ks. Michał Sopoćko. Wydawało się, że ściany tego miejsca wciąż przechowują echo jego modlitw, obaw i nadziei. Odwiedziliśmy także dom Józefa Mackiewicza – pisarza, którego duch zdawał się unosić w świetle wpadającym przez okna i w ciszy niewypowiedzianych słów. Na zakończenie zatrzymaliśmy się na niewielkim cmentarzyku sióstr urszulanek. Wśród szumu drzew zapaliliśmy znicze – małe światła pamięci drżące na wietrze niczym delikatny znak wdzięczności. 

Były to podróże pełna wzruszeń, zadumy i poczucia, że przeszłość wciąż przemawia do tych, którzy pragną jej słuchać.

Serdecznie dziękujemy naszym przewodniczkom – pani M. Naganowicz i pani M. Macinkiewicz – za ich pasję, wiedzę, życzliwość oraz umiejętność odkrywania przed nami historii, która łączy i inspiruje. 

Zadanie dofinansowane w ramach sprawowania opieki Senat Rzeczypospolitej Polskiej nad Polonią i Polakami za granicą w 2025 roku, realizowane we współpracy ze Stowarzyszenie Odra – Niemen.

Wdzięczna młodzież – uczestnicy projektu Gimnazjum św. Urszuli Ledóchowskiej w Czarnym Borze